Over God - Etienne VERMEERSCH

In Over God toont Etienne Vermeersch met een onontkoombare overtuigingskracht aan dat we het bestaan van de god van het christendom niet alleen om principiële redenen, maar ook op grond van 'zijn' Openbaring zowel op rationele als op ethische gronden niet kunnen aannemen.

Van God los
Laat nu toch die God los
Er is niemand in de kosmos
't Is zonde van de tijd.

Net zoals Stijn Meuris is ook Etienne Vermeersch er al geruime tijd zeker van dat de god van het christendom niet bestaat, en hij heeft daar beslissende argumenten voor. Argumenten die hij uitvoerig in het boek bespreekt, maar wel steeds met het nodige respect naar gelovigen toe. En dit onderscheidt Over God van andere boeken zoals die van bijvoorbeeld Richard Dawkins, Sam Harris, Daniel Dennett en Christopher Hitchens. Deze vier 'Nieuwe Atheïsten' zijn minder respectvol, soms zelf respectloos, en beschouwen godsdienst als een vergissing en gevaar voor de mensheid. Vermeersch zijn argumentatie daarentegen is zeker niet vijandig bedoeld en is eerder een uitnodiging tot reflectie. Dit is mede te wijten aan het feit dat Vlaanderens grootste intellectueel vroeger zelf diepgelovig is geweest en door studie en rationeel denken tot het besluit is gekomen dat God niet bestaat. De constatering hiervan was geen makkelijke periode in zijn leven - hij spreekt zelf over een gevoel van verraad - en hij beseft dus als geen ander hoe moeilijk het voor diepgelovige mensen kan zijn om afstand van hun geloof te doen, zelfs aan de hand van overtuigende argumenten. Of zoals hij zelf stelt: tussen rationeel inzicht en persoonlijke emotionele aanvaarding kan een kloof bestaan die soms moeilijk te dichten is. Dit omdat de confrontatie met argumenten tegen het godsbestaan een intense psychische pijn kan veroorzaken, wat de Amerikaanse sociaal psycholoog Leon Festinger de 'cognitieve dissonantie' noemde. 

Het feit dat de christelijke god niet bestaat wordt door Etienne Vermeersch dus benaderd door rationele argumenten, simpelweg omdat er geen wetenschappelijk bewijs kan aangevoerd worden. 

Alle argumenten worden door Vermeersch grondig onderbouwd door middel van onder andere voorbeelden. Ik ga ze hier uiteraard niet allemaal bespreken, daarvoor moet u het boek zelf maar kopen én vooral lezen, maar laat ik er één argument uitpikken. 

Zo kan de christelijke God niet bestaan simpelweg omdat hij wordt beschouwd als almachtig en oneindig wijs en goed. Toch komt er in de wereld veel lijden en kwaad voor, denken we bijvoorbeeld aan een onschuldig kind dat met een ongeneeslijke ziekte wordt geboren en na enkele jaren sterft (zie ook "Dit is het ware gezicht van kanker"). Ouders hebben een ondraaglijk gevoel van verlies en het kind zelf heeft zinloos geleden.

Het lijden en kwaad in de wereld kan perfect vanuit een naturalistische visie op de wereld worden verklaard, er een 'goede en wijze' God bijhalen maakt dit enkel maar absurd.

Trouwens, ook in de Bijbel zelf kan je argumenten genoeg terugvinden die tegen het bestaan van de christelijke god pleiten, zoals bijvoorbeeld het goedkeuren van het vermoorden van zuigelingen en de slavernij.

Gezien het groeiend aantal moslims in Europa is het voor Vermeersch ook belangrijk om het even over Allah en zijn niet-bestaan te hebben. Hij weet dat hij hiermee moslims kwetst en hevige dissonantie veroorzaakt, heeft hier ook begrip voor, maar de waarheid heeft zijn rechten, ongeacht het geloof en/of bevolkingsgroep. 

Kortom, alles wat positief is in de wereld en in de Bijbel kunnen we op een wetenschappelijke, 'naturalistische' wijze verklaren zonder een beroep te doen op een god. Alles wat negatief is, wordt, als we in de leiding en inspiratie van een goede, wijze en almachtige god geloven, volkomen onbegrijpelijk en absurd. 

Het boek is vlot geschreven, zeer toegankelijk, niet te dik en zet aan tot reflectie over het geloof en het christendom. Wanneer je dan als nabeschouwing alles netjes op een rij zet kan je maar tot één conclusie komen, net zoals de 19de eeuwse Franse schrijver Stendhal het ooit gesteld heeft: 'God heeft maar één excuus, namelijk dat hij niet bestaat.' 

 

Auteur: Etienne VERMEERSCH
ISBN: 9789460014703
Publicatiedatum: 5 september 2016
Uitgever: Uitgeverij Vrijdag

Nick Mertens

4 november 2016